متر روده کوچک، زیاد هم کوچک نیست!

روده کوچک یک لوله خیلی بلند است که قطر آن بین 5/3 تا 5 سانتی‌متر بوده و به صورت جمع شده در زیر معده قرار دارد. اگر روده یک آدم بزرگ را از حالت جمع شده خارج کنیم و آن را بکشیم، حدود 6 متر طول آن خواهد بود. خیلی بلند است، مگرنه؟!
روده کوچک مخلوط له شده و خمیری غذا را باز هم بیشتر تجزیه می‌کند تا بدن بتواند ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها را جذب کند. تکه مرغی که تو خوردی، سرشار از پروتئین است و مقداری هم چربی دارد و روده کوچک با کمک گرفتن از سه تا از دوستانش، این مواد را از هم جدا می‌‌کند. آن سه دوست روده کوچک این‌ها هستند: لوزالمعده، کَبِد و کیسه صفرا. هرکدام از این اندام‌ها یک نوع مایع مخصوص ترشح می‌کنند و به ابتدای روده کوچک می‌فرستند. این مایع‌ها به هضم شدن غذا کمک می‌کنند و به بدن اجازه می‌دهند که مواد مغذی را جذب کند.
لوزالمعده مایعی می‌سازد که در هضم چربی‌ها و پروتئین‌ها مفید است. مایعی که از کبد ترشح می‌شود، اسمش صفرا یا همان "زرداب" است که کمک می‌کند چربی‌ها جذب جریان خون شوند. کیسه صفرا یا همان "زهره" هم در واقع انبار ذخیره صفرا است که صفرا را تا زمانی که بدن به آن احتیاج داشته باشد، در خود ذخیره می‌کند.

غذایی که می‌خوریم، معمولاً حدود 4 ساعت در روده کوچک می‌ماند و به یک مخلوط آبکی تبدیل می‌شود. در پایان این سفر، مواد غذایی موجود در تکه مرغ سرخ‌شده، هویج و سبزیجاتی که خوردی وارد خون می‌شوند.
توقف بعدی برای این مواد غذایی در ایستگاه کبد است و باقیمانده غذای خورده شده که بدن به آن‌ نیازی ندارد، به شکل زباله وارد روده بزرگ می‌شود.

ایستگاه کبد

خونی که حالا پر از مواد مغذی است، برای بازرسی و پردازش یک‌راست به کبد می‌رود. کبد مواد زیان‌آور و زباله‌های به دردنخور را از خون جدا کرده و بخشی از آن‌ها را برای ساختن صفرای بیشتر به کار می‌برد. همچنین کبد مشخص می‌کند که چه‌مقدار از مواد مغذی باید به بخش‌های مختلف بدن بروند و چه‌مقدار از آن‌ها زیادی هستند و باید فعلاً ذخیره شوند. مثلاً کبد مقدار مشخصی از بعضی ویتامین‌ها و یک نوع قند مخصوص که برای تولید انرژی به کار می‌رود را ذخیره می‌کند.

نوبت روده بزرگ است!

روده بزرگ تقریباً 5/1 متر طول و 7 تا 10 سانتی‌متر ضخامت دارد و تقریباً آخرین ایستگاه دستگاه گوارش است. روده بزرگ از روده کوچک خیلی کوتاه‌تر است، اما چون قطر بیشتری دارد به آن روده بزرگ می‌گویند.
مانند روده کوچک، این یکی هم در بدن جمع شده است و تقریباً می‌توانیم بگوییم که روده کوچک را در احاطه خودش دارد.
به انتهای روده بزرگ یک کیسه کوچک شبیه انگشت دست آویزان است که اسمش آپاندیس بوده و بخشی از دستگاه گوارش است، اما به نظر می‌رسد که کار خاصی در بدن انجام نمی‌دهد. آپاندیس بعضی وقت‌ها می‌تواند عضو دردسرسازی باشد، زیرا ممکن است عفونی شده و دل‌دردهای شدیدی به‌وجود آورد. این‌جور وقت‌ها لازم است که دکتر یک عمل جراحی انجام دهد و آپاندیس را از بدن بیمار بیرون بیاورد.(بیماری آپاندیسیت)
همان‌طور که گفتیم، بعد از این‌که بیشتر مواد مغذی از مخلوط غذای خورده شده جدا شد، زباله غذا باقی می‌ماند که بدن به آن نیازی ندارد. این زباله باید از بدن خارج شود، اما حدس بزن چگونه؟ بله، مدفوع! تو به دستشویی می‌روی و زباله‌ها را دفع می‌کنی.
اما قبل از این‌که این اتفاق بیفتد، غذا آخرین شانس خود را در روده بزرگ امتحان می‌کند تا باقیمانده آب و مواد معدنی جذب خون شوند. همین‌طور که آب از زباله غذایی جدا می‌شود، آن‌چه که باقی می‌ماند سفت‌تر و سفت‌تر می‌شود تا کاملاً به جامد تبدیل شود. این زباله جامد، همان مدفوع است.
روده بزرگ مدفوع را به سمت مقعد هُل می‌دهد و در این موقع تو احساس می‌کنی که باید به دستشویی بروی. حالا وقتش است که از دست زباله‌های جامد خلاص شوی!

مراقب دستگاه گوارشت باش

حالا که یاد گرفتی سیستم گوارشی بدن چه‌قدر مهم و حیاتی است، وقتش است یاد بگیری چگونه از آن مراقبت کنی. تو می‌توانی با نوشیدن آب زیاد و خوردن غذاهای سالم فیبردار به سلامت دستگاه گوارشت کمک کنی. غذاهای سرشار از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار باعث می‌شوند که مدفوع راحت‌تر در طول روده بزرگ حرکت کرده و دفع شود. نکته دیگر این‌که هیچ‌وقت تندتند غذا نخور و لقمه‌هایت را بعد از این‌که خوب جویدی قورت بده. وقتی که غذا خوب جویده می‌شود، هضم و تجزیه آن برای سیستم گوارشی بدن راحت‌تر خواهد بود. همچنین حواست باشد که پرخوری نکنی و از هله‌هوله‌های زیادی هم دوری کنی. خوردن زیاد غذاهای آماده، سوسیس و کالباس، چیپس و پفک و نوشابه برای سلامت دستگاه گوارش ضرر دارد و باید مواظب باشی که در خوردن این‌جور چیزها زیاده‌روی نکنی.
حالا دیگر تو می‌دانی برای آن تکه مرغ سرخ شده به همراه هویج و سبزیجات چه اتفاقی افتاده است، از شروع تا پایان سفر گوارش!

یک توصیه از زبان خانم دکتر سیبا

خانم دکتر سیبا یک کار قشنگ را به فرزندانش سورنا و ستیا یاد داده است. او دلش می‌خواهد از همه بچه‌ها بخواهد که آن را انجام دهند. دکتر سیبا به فرزندانش گفت که هرچه ما می‌خوریم نعمت خداوند است، این که سیستم گوارشی ما با این دقت و ظرافت کار پیچیده‌ی هضم غذا را انجام می‌دهد هم نعمت خداوند است. پس بیایید عادت کنیم که همیشه و همیشه قبل از شروع غذا بگوییم: "به نام خدا" و بعد از تمام شدن غذایمان هم بگوییم: "خدا را شکر". تشکر کردن از خداوند به خاطر این همه نعمت و هدیه که به ما داده است، باعث می‌شود که او از ما راضی و خشنود شده و باز هم نعمت‌های بیشتری به ما عطا کند.